Daha önce 3 kez UPS almıştım, ve hepsi bir şekilde bozuldu, artık illalah edip araştırayım dedim bu aletleri ve geçmişte hep yanlış tercih yaptığımı fark ettim. Kesintisi güç kaynağı (UPS) alırken anahtar performans göstergeleri (KPI) nelermiş, öğrendiğim kadarıyla listelemeye çalışayım;
0. Line Interactive / Online: Line Interactive'ler şebeke stabil iken şebekeden, stabil değilken (voltaj dalgalanmalarında ve şebeke elektriği tamamen gittiğinde) ise aküden besler. Online UPS'ler ise bilgisayarları şebekeden izole edip, tamamen aküden besler, şebeke gerilimi aküyü sürekli doldurmak için kullanılır. Genelde ev kullanıcıları için line-interactive UPS iş görecektir.
1. Güç Çıkışı (Watt): Kullanacağınız bilgisayara göre değişir; çok çekirdekli işlemci + güçlü bir ekran kartı var ise min 600 watt olmalı. CRT monitör varsa min 700 watt besleyebilmeli.
2. Akülerin Gücü (AH - Amper Saat): UPS'in içinde, şebeke gerilimi olmadığından elektrikle sistemi besleyebilsin diye sıvılı veya kuru aküler bulunuyor. Yapıları otomobildeki aküye benziyorlar, biraz daha ufağı ve standart 12v oluyorlarmış. 7, 7.2, 9 ve daha yüksek amper saat değerine sahip aküler yer alıyor. Bunlardaki kimyasallar insanlar için ölümcül olabilir, sakın içini açmayın diye de not düşelim.
3. Kapasite (VA - Volt Amper): Sanırım UPS alırken en çok göze sokulan, ama bence en önemsiz şey bu veri. 650va, 1000va veya 1500va olmuş çok önemli değil. Sizin sisteminize göre 1600VA'lik bir UPS 7.2AH'lik pil içerdiği için düşük güçtedir, 9AH pil içeren 1500VA'liktan daha kullanışsız olabilir.
4. Sinüs dalgası: Elektrik çıkışının dalga grafiği tam (kesintisiz, prüzsüz) sinüs veya kırıklı/parçalı olabiliyor. Line interactive ve online UPS farkı aslında bu değer. Şebeke sinyalindeki dalgalanmalar, radyo frekansı karışmaları vb değerlerden tamamen arındırılmış temiz bir çıkış istiyorsanız on-line seçmeniz gerek. Detaylı bilgi için powercom'un sitesindeki analizlere bakabilirsiniz. http://www.pcm.ru/products/choose/description/
Bu değerlerin önemini anladıktan sonra, gelelim karar verme aşamasına.
Bilgisayarınız güçlü ise işlemcisi (Intel i3, i5, i7 veya AMD A10, FX serisi) ve ekran kartı (GeForce veya Radeon) çok elektrik çekecektir.
Yük altındaki bir işlemci 100 wattın üzerinde enerji tüketebilir.
Benzer şekilde ekran kartı da 250 wattı geçebilir;
Bunlara anakart, harddisk ve USB komponentlerin harcadığı enerjiyi (ve monitörünüzü) eklerseniz bilgisayarın yük altındaki enerji tüketimini az çok tahmin edebilirsiniz. Niye "yük altındaki güç" lazım diyorum, çünkü oyunun ortasında elektrik giderse "1 pc'yi 10 dakika götürür" denilen UPS, 10 saniyede kendini kapatacaktır, hatta o kadar bile dayanmayabilir. Sadece UPS tükenip bilgisayar kapansa yine iyi, hızlıca elektik boşalmasından ötürü UPS'in bataryalarında kalıcı hasar oluşabilir, UPS'iniz bir daha şarj olamayabilir.
O yüzden sistem yük altındayen (yoğun yazılım/donanım işi yapıyorken) veya yük altında değilken (masaüstünde boştayken, idle) ne kadar güç tükettiğine bakın ve ona göre UPS seçin.
Örnek olarak 3 adet UPS inceleyelim;
1. FSP EP 650
Model EP 650
Capacity 650 VA / 360 W
Input/ Voltage 110/120 VAC or 220/230/240 VAC
Input/ Voltage Range 81-145 VAC / 162-290 VAC
Input/ Frequence 60/50 Hz (auto sensing)
Output/ Voltage ±10%
Output/ Frequence Range 60 Hz or 50 Hz ±1 Hz
Output/ Transfer Time(Typical) Typical 2-6 ms, 10ms max
Output/ Waveform(Batt. Mode) Simulated Sine Wave
Battery/ Battery Type & Number 12 V/ 4.5 AH x 1
Battery/ Backup Time(One PC load@120W) 5 min.
Battery/ Typical Recharge Time 4-6 hours recover to 90% capacity
Physical/ Output Receptacles Schuko, NEMA, and IEC selections
Physical/ Dimension, D x W x H (mm) 294 x 110 x 145
Physical/ Net Weight (kgs) 4.25
2. POWERCOM IMD-1500AP
Model IMD-1500AP
Reserve capacity 1500 VA / 900 W
Input voltage 220/230/240 V ± 25% without using battery power
Current frequency 50 or 60 Hz ± 10% (auto-sensing)
Output voltage 220/230/240 V ± 5%
Output Waveform Stepped approximation to a sinewave
Current frequency 50 Hz or 60 Hz ± 1 Hz
Switching time on battery 2-4 ms, including the detection time.
Operation of the automatic stabilizers (AVR): Increases by 15% the output voltage when the input voltage is 9% -25% of nominal. Reduces by 13% with an increase in the output voltage of the input voltage is 9% -25% of nominal.
UPS input Circuit breaker for protection against overload and short circuit.
UPS overload protection automatically shut off if overload exceeds 110% of nominal for 60 s or 130% for 3 seconds. If a short circuit at the output - the immediate shutdown of the load.
Surge Protection 460 Joules 8/20mks
Protection against network interference EMI / RFI filter 10dB at 0.15 MHz, 50dB at 30MHz
Protection bodies., Modem, network 10Base-T port (UTP, RJ-45, RJ-11)
Privacy television coaxial cable Surge Protection (optional).
Battery Type Lead-acid, sealed, maintenance-free.
Battery voltage 24V (12V 7.2Ach / 2)
Average charging time, h 6 (90% of full capacity)
Protection Automatic self-test and protection against deep discharge and battery replacement indicator.
Runtimes PC with 17 "monitor (150W load) * 30 minutes
Indication Digital display
Battery indicator Yes
Audible alarm Yes
Management Via USB-port: battery status, schedule power on / off, shutdown of the computer.
Net Weight, kg 13.6
Dimensions in mm (WxDxH) 130 x 382 x 192
Output sockets, pc 6 sockets: 4 IEC-320 C13 battery backup + 2 IEC-320 C13 with filtration
Operating conditions Humidity 0 - 95% (non-condensing)
Temperature 0 - 40 ° C.
Maximum height 3500 meters above sea level
Standards TUV, CE, cUL, FCC, IEEE 587, PCT
3. FSP EP 1500
Model EP 1500
Capacity 1500 VA / 900 W
Input/ Voltage 110/120 VAC or 220/230/240 VAC
Input/ Voltage Range 81-145 VAC / 162-290 VAC
Input/ Frequence 60/50 Hz (auto sensing)
Output/ Voltage ±10%
Output/ Frequence Range 60 Hz or 50 Hz ±1 Hz
Output/ Transfer Time(Typical) Typical 2-6 ms, 10ms max
Output/ Waveform(Batt. Mode) Simulated Sine Wave
Battery/ Battery Type & Number 12 V/ 9 AH x 2
Battery/ Backup Time(One PC load@120W) 25 min.
Battery/ Typical Recharge Time 4-6 hours recover to 90% capacity
Physical/ Output Receptacles Schuko x 3 + IEC x 3/ also provide India, French, Schuko, NEMA, and IEC for selections
Physical/ Dimension, D x W x H (mm) 397 x 146 x 205
Physical/ Net Weight (kgs) 11.1
Dikkat edilmesi gereken kısımları tekrar boyadım.
Dünya para verip aldığım bilgisayarımın parçaları, şebeke geriliminden etkilenmesin istiyorum. Ayı gibi elektrik çeken canavar bilgisayarıma da bu amaçla birden fazla kez UPS aldım ve hepsi bozuldu. Ben geçmişte "1 PC'yi 10 dk idare eder" diyerekten 650 VA'lık bir güç kaynağı almış ve onu bozmuştum. Hatta 2 kez 650'lik aldım, ikisi de bozuldu. Sonra 1000'lik aldım, ama onu da tüketmiştim kısa sürede. Bozulan UPS'in akülerinin değiştirilmesi de olası, ancak sağlık riski çok yüksek olduğu için içini açmaya çekindim. Kaldı ki aküleri değiştirsem, yine aynı güçtekileri takmam lazım bu da beni başladığım noktaya geri getirecek. Ama artık öğrendim ne almam gerektiğini ve yüksek güç çıkışı olan, 9 AH'lik akü içeren bir UPS almaya karar verdim. Umarım bu dördüncü ve son oyuncağım daha uzun ömürlü olacak.
Araştırmalarımın birilerine faydalı olmasını dileyerek yazımı sonlandırıyorum.
